Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων
Α1.
Όλα είναι αξιοθρήνητα στους
εμφύλιους πολέμους, αλλά τίποτα (δεν είναι) πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη
νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους (απ’ ό,τι
συνήθως), ώστε, ακόμα και αν δεν είναι τέτοιοι από τη φύση τους, πιέζονται να
γίνουν από ανάγκη. Πράγματι τα αποτελέσματα (η έκβαση) των εμφύλιων
πολέμων είναι τέτοια πάντοτε, ώστε όχι μόνο να γίνονται αυτά τα οποία θέλει ο
νικητής, αλλά ακόμα ώστε ο νικητής να κάνει το χατίρι αυτών με τη βοήθεια των
οποίων κερδήθηκε η νίκη.
Υπό την επιρροή αυτών ενεργώντας πολλοί,
όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό
έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν αυτός φθάσει στο
στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται, κανείς δεν θα είναι τόσο ανόητος,
που (ώστε) να μην βλέπει ότι έγινε η συνωμοσία, κανείς (δεν θα είναι) τόσο
αχρείος, που (ώστε) να μην το ομολογήσει.
B1.
bellum civile
miserrimum
ipsum
victoribus
feroci
talis
exitu
earum
auxilium
auctoritas
plus
huic
castrorum
stultam
B2.
reddidisti
sunto
cogeretur
faciendum
vult
obsequentur
peperisti
animadversum, animadversu
dixerint
intelexisse
perveniebatis
intende
vidissemus
fatebuntur
Γ1.
α.
miserius: κατηγορούμενο στο nihil
ferociores: κατηγορούμενο στο victores (απόλυτη σύγκριση)
bellorum: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική υποκειμενική στο
exitus
iis: αντικείμενο στο ρήμα obsequatur
id: υποκείμενο του απαρεμφάτου factum esse (ετεροπροσωπία)
fore: αντικείμενο του ρήματος intellego και ειδικό απαρέμφατο (ετεροπροσωπία)
coniurationem: υποκείμενο του απαρεμφάτου factam esse (ετεροπροσωπία)
β.
«in bellis civilibus»: in bellis quae civilia sunt
γ.
Bellorum enim civilium exitus tales sunt simper, ut non solum ea fiant, quae velit
victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
Cicero scripsit bellorum enim civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea
fierent, quae vellet victor, sed etiam ut victor odsequeretur iis, quorum exilio
victoria parta esset.
Γ2.
α.
etiamsi natura tales non sint: Είναι δευτερεύουσα επιρρηματική
παραχωρητική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της παραχώρησης στο περιεχόμενο της
συμπερασματικής πρότασης με ρήμα το cogantur.
Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο etiamsi και εκφέρεται με
υποτακτική, γιατί δηλώνει μια υποθετική κατάσταση, που, κ ι αν
δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της
προσδιοριζόμενης πρότασης. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με
υποτακτική ενεστώτα (non sint), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού
χρόνου (cogantur) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν-μέλλον.
β.
quae velit victor: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση κρίσεως,
προσδιοριστική στη λέξη ea. Εισάγεται με την αναφορική
αντωνυμία quae και εκφέρεται με υποτακτική, λόγω έλξης από το
fiant της προηγούμενης συμπερασματικής πρότασης. Συγκεκριμένα,
εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (velit), γιατί το ρήμα εξάρτησης
είναι αρκτικού χρόνου (fiant) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν-μέλλον.
γ.
Πλάγιος:
Υπόθεση: si pervenerit (si + υποτακτική παρακειμένου)
Απόδοση: fore (απαρέμφατο μέλλοντα)
Ο υποθετικός λόγος είναι εξαρτημένος και για να αναγνωριστεί το είδος του θα πρέπει
πρώτα να μετατραπεί σε ευθύ.
Ευθύς:
Υπόθεση: si pervenerit (si + οριστική συντελεσμένου μέλλοντα)
Απόδοση: erit (οριστική μέλλοντα)
Ο υποθετικός λόγος δηλώνει ανοικτή υπόθεση στο μέλλον.
Μετατροπή σε υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν – μέλλον.
Si perveniat in Manliana castra nemo tam stultus sit.
Α1.
Όλα είναι αξιοθρήνητα στους
εμφύλιους πολέμους, αλλά τίποτα (δεν είναι) πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη
νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους (απ’ ό,τι
συνήθως), ώστε, ακόμα και αν δεν είναι τέτοιοι από τη φύση τους, πιέζονται να
γίνουν από ανάγκη. Πράγματι τα αποτελέσματα (η έκβαση) των εμφύλιων
πολέμων είναι τέτοια πάντοτε, ώστε όχι μόνο να γίνονται αυτά τα οποία θέλει ο
νικητής, αλλά ακόμα ώστε ο νικητής να κάνει το χατίρι αυτών με τη βοήθεια των
οποίων κερδήθηκε η νίκη.
Υπό την επιρροή αυτών ενεργώντας πολλοί,
όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό
έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν αυτός φθάσει στο
στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται, κανείς δεν θα είναι τόσο ανόητος,
που (ώστε) να μην βλέπει ότι έγινε η συνωμοσία, κανείς (δεν θα είναι) τόσο
αχρείος, που (ώστε) να μην το ομολογήσει.
B1.
bellum civile
miserrimum
ipsum
victoribus
feroci
talis
exitu
earum
auxilium
auctoritas
plus
huic
castrorum
stultam
B2.
reddidisti
sunto
cogeretur
faciendum
vult
obsequentur
peperisti
animadversum, animadversu
dixerint
intelexisse
perveniebatis
intende
vidissemus
fatebuntur
Γ1.
α.
miserius: κατηγορούμενο στο nihil
ferociores: κατηγορούμενο στο victores (απόλυτη σύγκριση)
bellorum: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική υποκειμενική στο
exitus
iis: αντικείμενο στο ρήμα obsequatur
id: υποκείμενο του απαρεμφάτου factum esse (ετεροπροσωπία)
fore: αντικείμενο του ρήματος intellego και ειδικό απαρέμφατο (ετεροπροσωπία)
coniurationem: υποκείμενο του απαρεμφάτου factam esse (ετεροπροσωπία)
β.
«in bellis civilibus»: in bellis quae civilia sunt
γ.
Bellorum enim civilium exitus tales sunt simper, ut non solum ea fiant, quae velit
victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.
Cicero scripsit bellorum enim civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea
fierent, quae vellet victor, sed etiam ut victor odsequeretur iis, quorum exilio
victoria parta esset.
Γ2.
α.
etiamsi natura tales non sint: Είναι δευτερεύουσα επιρρηματική
παραχωρητική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της παραχώρησης στο περιεχόμενο της
συμπερασματικής πρότασης με ρήμα το cogantur.
Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο etiamsi και εκφέρεται με
υποτακτική, γιατί δηλώνει μια υποθετική κατάσταση, που, κ ι αν
δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της
προσδιοριζόμενης πρότασης. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με
υποτακτική ενεστώτα (non sint), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού
χρόνου (cogantur) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν-μέλλον.
β.
quae velit victor: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση κρίσεως,
προσδιοριστική στη λέξη ea. Εισάγεται με την αναφορική
αντωνυμία quae και εκφέρεται με υποτακτική, λόγω έλξης από το
fiant της προηγούμενης συμπερασματικής πρότασης. Συγκεκριμένα,
εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (velit), γιατί το ρήμα εξάρτησης
είναι αρκτικού χρόνου (fiant) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν-μέλλον.
γ.
Πλάγιος:
Υπόθεση: si pervenerit (si + υποτακτική παρακειμένου)
Απόδοση: fore (απαρέμφατο μέλλοντα)
Ο υποθετικός λόγος είναι εξαρτημένος και για να αναγνωριστεί το είδος του θα πρέπει
πρώτα να μετατραπεί σε ευθύ.
Ευθύς:
Υπόθεση: si pervenerit (si + οριστική συντελεσμένου μέλλοντα)
Απόδοση: erit (οριστική μέλλοντα)
Ο υποθετικός λόγος δηλώνει ανοικτή υπόθεση στο μέλλον.
Μετατροπή σε υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν – μέλλον.
Si perveniat in Manliana castra nemo tam stultus sit.
