Τρίτη 16 Απριλίου 2013

Αρχαία Α' Γυμνασίου

 ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
λύ – ω
  λύ – εις
λύ – ει
     λύ – ομεν
   λύ – ετε
          λύ – ουσι(ν)
λύ – σ - ω
  λύ – σ - εις
λύ – σ - ει
     λύ – σ - ομεν
   λύ – σ - ετε
          λύ – σ - ουσι(ν)
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
  - λυ – ον
 ἔ - λυ – ες
                          ἔ - λυ – ε
     ἐ- λύ – ομεν
   ἐ - λύ – ετε
                          ἔ- λυ – ον
 - λυ – σ - α
  ἔ - λυ – σ - ας
 ἔ - λυ – σ – ε
      ἐ - λύ – σ - αμεν
    ἐ - λύ – σ - ατε
  ἔ - λυ – σ - αν
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
λέ – λυ – κ - α
 λέ – λυ – κ - ας
λέ – λυ – κ - ε
      λε – λύ – κ - αμεν
    λε – λύ – κ - ατε
         λε – λύ – κ - ασι(ν)
  ἐ - λε – λύ – κ - ειν
  ἐ - λε – λύ – κ – εις
  ἐ - λε – λύ – κ – ει
      ἐ - λε – λύ – κ - εμεν
    ἐ - λε – λύ – κ - ετε
       ἐ - λε – λύ – κ - εσαν


Παρατηρήσεις (κανόνες ορθογραφίας)
Μέλλοντας
1.         π, β, φ, πτ + σ  =  ψ: π.χ. βλάπτω = βλάψω
2.         κ, γ, χ, ττ, σς + σ = ξ: π.χ. διώκω = διώξω
3.         τ, δ, θ, ζ  + σ =φεύγουν και μένει το – σ - : π.χ. κιθαρίζω = κιθαρίσω

Παρατατικός & Αόριστος
Προσοχή!  Αύξηση  έχει  μόνο  η  οριστική  παρατατικού,  Αορίστου & Υπερσυντελικου

1.      α =   η: π.χ. άκούω =  κουον & κουσα
2.      ε  =  η: π.χ. τοιμάζω = τοίμαζον & τοίμασα
3.      αι = : π.χ. αἰκίζω = κιζον & κισα
4.      ει = : π.χ. εἰκω = κον & ξα
5.      αυ = ηυ: π.χ. αὐγάζω = ηὔγαζον & ηὔγασα
6.      ευ = ηυ: π.χ. εὐαγγελίζω = ηὐαγγέλιζον & ηὐαγγέλισα
7.      ο = ω: π.χ. ρίζω = ριζον & ρισα
8.      οι = ᾠ: π.χ. οἰκίζω = κιζον & κισα
9.      ι =ι: π.χ. κετεύω = κέτευον & κέτευσα
10.  υ = υ: π.χ. στερίζω = στέριζον & στέρισα
11 = ἐρρ-: π.χ. αντίζω = ἐρράντιζον & ἐρράντισα

Παρακείμενος & Υπερσυντέλικος 
1.        χ  =  κε: π.χ. χορεύω = κεχόρευκα & κεχορεύκειν
2.        φ = πε: π.χ. φύω = πέφυκα & πεφύκειν
3.        θ = τε: π.χ. θύω = τέθυκα & τεθύκειν
4.        ψ, ξ, δύο και πάνω σύμφωνα= : π.χ. ψαύω = ψαυκα & ψαύκειν
5.    α =  η: π.χ. άθροίζω = θροικα & θροίκειν
6.    ε  =  η: π.χ. λπίζω = λπικα & λπίκειν
7.    αι = ᾐ: π.χ. ασχύνω =σχυκα & σχύκειν
8.    ει = ᾐ: π.χ. ελύω =λυκα & λύκειν
9.    αυ = ηυ: π.χ. αξάνω = ηξηκα & ηξήκειν
10.       ευ = ηυ: π.χ. ετυχῶ =ητύχηκα & ηὐτυχήκειν
11.    ο = ω: π.χ. μιλῶ = μίληκα & μιλήκειν
12.       οι = : π.χ. οκοδομῶ = κοδόμηκα & κοδομήκειν
13.      ι = ι: π.χ. δρύω = δρυκα & δρύκειν
14.      υ = υ: π.χ. βρίζω = βρικα & βρίκειν
15.  =  ἐρρ-: π.χ. ίπτω = ἔρριφα & ἐρρίφειν
16 π, β, φ, πτ   = φ: π.χ. τρίβω = τέτριφα & τετρίφειν
17.  κ, γ, χ, ττ, σσ  = χ: π.χ. τάττω = τέταχα & τετάχειν
18. τ, δ, θ, ζ  = φεύγουν και μένει το – κ - : π.χ. σῴζω = σέσῳκα & σεσῴκειν

Ασκήσεις εμπέδωσης
 1. Σχηματίστε την οριστική όλων των χρόνων στο πρόσωπο που βρίσκεται ο καθένας από τους παρακάτω τύπους:
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤ
ΜΕΛΛΟΝΤ.
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜ.
ΥΠΕΡΣΥΝΤ.
κελεύετε





βουλεύω





διαλύουσιν








ἐπαιδεύσαμεν












γέγραφε


ἔταττον




χορεύομεν







φυλάξετε



πράττει






ἔθυες







ἐδίωξε





ἔπαυσα


ταράττομεν









πεφύτευκα



πείσουσιν


























2. Να σχηματίσετε τους τύπους του παρακειμένου και του υπερσυντε-
λικου των παρακάτω ρημάτων στο πρόσωπο και στον αριθμό που
σας ζητείται.
                                          ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ    ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
παιδεύω β΄ ενικό:           ……………………..       ………………………
κωλύω β΄ πληθυντικό:    …………………….       ………………………
ἁλιεύω α΄ πληθυντικό:   …………………….       ………………………
στρατεύω γ΄ πληθυντικό: …………………….    ………………………
σκευάζω α΄ ενικό:           ……………………..        ………………………
θαυμάζω β΄ ενικό:       ……………………..          ………………………
τρίβω γ΄ πληθυντικό:   ……………………..      ………………………
διώκω γ΄ ενικό:           ……………………..           ………………………
ῥίπτω α΄ πληθυντικό:     …………………….     ………………………
ἐλπίζω β΄ πληθυντικό:      …………………….    ………………………

3. Να βάλετε τους υπόλοιπους τύπους της οριστικής ενεστώτα και
μέλλοντα ενεργητικής φωνής στις ακόλουθες προτάσεις χρησιμο-
ποιώντας τα αντίστοιχα ρήματα που είναι σε παρένθεση.

Ἐγὼ στρατεύω / στρατεύσω ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Σὺ …………. / …………….. δικαίως. (ἄρχω)
Οὗτος …………… / …………… ἐπιστολήν. (γράφω)
Ἡμεῖς …………… / ……………. τοὺς δικαστάς. (πείθω)
Ὑμεῖς …………… / …………….. τὸ πρέπον. (πράττω)
Οὗτοι ……………. / ………………. ὑμᾶς. (βλάπτω)

Βοηθητικό ρήμα εἰμί = είμαι, υπάρχω

Ενεστώτας                                                  Παρατατικός
Οριστική                                                      Οριστική


εἰμί
εἶ
ἐστί
ἐσμέν
ἐστέ
εἰσίν
ἦ και ἦν
ἦσθα
ἦν
ἦμεν
ἦτε ή ἦστε
ἦσαν












α. Ἐγώ ………… ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος.
β.῾Ημεῖς ……….. προγόνων ἀγαθῶν.
γ.῾Υμεῖς ………….. σύμμαχοι.
δ.῾Η πόλις ἡμῶν ἀρχαιοτάτη ………….
ε. Οἱ ἄνθρωποι θνητοί ………...