Τα γεγονότα που εξιστορούνται στην Ιλιάδα καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα πολύ μικρό (μόλις 51 ημέρες) του δέκατου και τελευταίου έτους του Τρωικού πολέμου, χωρίς να αναφέρονται ούτε όσα έχουν προηγηθεί από την αρχή του πολέμου ούτε όσα θα ακολουθήσουν ως το τέλος του (δε θα γίνει λόγος ούτε για το θάνατο του Αχιλλέα ούτε για την άλωση του Ιλίου). Ο ποιητής κάνει λόγο για το θυμό του Αχιλλέα και τα επακόλουθα του, που, όταν ολοκληρωθούν, τελειώνει και η Ιλιάδα. Όμως η αφήγηση πλαισιώνεται με διάφορα γεγονότα αυτού του διαστήματος (συγκρούσεις των αντίπαλων στρατευμάτων, μονομαχίες, αριοτείες, επεμβάσεις θεών κ.ά.) έτσι, που να αποδίδεται όλο το κλίμα του πολέμου (νιώθουμε σαν να τον παρακολουθούμε από την αρχή) και όλη η ατμόσφαιρα του ηρωικού κόσμου της εποχής.
Στο προοίμιο ο ποιητής ζήτησε από τη Μούσα
να ψάλλει το θυμό του Αχιλλέα, που έφερε στους Αχαιούς πολλές πίκρες και θανάτους. Ο θυμός άρχισε από τη στιγμή που ο ήρωας αυτός μάλωσε με τον αρχηγό των Αχαιών Αγαμέμνονα. Την έχθρα ανάμεσα στους δύο άντρες την άναψε ο θεός Απόλλωνας, ο οποίος θύμωσε, που ο Αγαμέμνονας πρόσβαλε τον ιερέα του, το Χρύση. Και να πώς έγιναν τα πράγματα. Η κόρη του Χρύση, η Χρυσηίδα, βρισκόταν στα χέρια του αρχιστράτηγου των Ελλήνων ως πολεμικό λάφυρο. Ο δυστυχισμένος πατέρας παρουσιάστηκε ως ικέτης μπροστά στους Αχαιούς και τους παρακαλούσε να την ελευθερώσουν, προσφέροντας αμέτρητα λύτρα και ζητώντας παράλληλα να σεβαστούν το θεό Απόλλωνα. Τους ευχήθηκε μάλιστα να ευοδωθεί ο σκοπός της εκστρατείας τους και να γυρίσουν νικητές στην πατρίδα τους. Οι στρατιώτες των Αχαιών φώναξαν επιδοκιμαστικά να γίνει το χατίρι του γέροντα ιερέα και να δεχτούν την προσφορά του. Όμως ο Αγαμέμνονας, αγνοώντας και τους Αχαιούς και τις ικεσίες του ιερέα, τον έδιωξε γεμάτος οργή, περιφρονώντας έτσι την ιδιότητα του και δηλώνοντας προκλητικά ότι τη Χρυσηίδα θα την πάρει μαζί του στην Ελλάδα. Ο ιερέας έφυγε φοβισμένος και, όταν βρέθηκε μόνος, παρακάλεσε τον Απόλλωνα να τιμωρήσει τους Αχαιούς για την προσβολή που του έκαναν. Ο θεός ανταποκρίθηκε άμεσα στη δέησή του: κατέβηκε οργισμένος από τον Όλυμπο και με τις φαρμακερές του σαΐτες άρχισε να σκορπάει το θάνατο στα ζώα των Αχαιών και στο στρατό τους.
