Κρέοντος δὲ τοῦ Μενοικέως βασιλεύοντος οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας. Ἔπεμψε γὰρ Ἥρα Σφίγγα, ἣ μητρὸς μὲν Ἐχίδνης ἦν πατρὸς δὲ Τυφῶνος, εἶχε δὲ πρόσωπον μὲν γυναικός, στῆθος δὲ καὶ βάσιν καὶ οὐρὰν λέοντος καὶ πτέρυγας ὄρνιθος. Μαθοῦσα δὲ αἴνιγμα παρὰ μουσῶν ἐπὶ τὸ Φίκιον ὄρος ἐκαθέζετο, καὶ τοῦτο προύτεινε Θηβαίοις. Ἦν δὲ τὸ αἴνιγμα· τί ἐστιν ὃ μίαν ἔχον φωνὴν τετράπουν καὶ δίπουν καὶ τρίπουν γίνεται; Χρησμοῦ δὲ Θηβαίοις ὑπάρχοντος τηνικαῦτα ἀπαλλαγήσεσθαι τῆς Σφιγγὸς ἡνίκα ἂν τὸ αἴνιγμα λύσωσι, συνιόντες εἰς ταὐτὸ πολλάκις ἐζήτουν τί τὸ λεγόμενόν ἐστιν, ἐπεὶ δὲ μὴ εὕρισκον, ἁρπάσασα ἕνα κατεβίβρωσκε. Πολλῶν δὲ ἀπολομένων, καὶ τὸ τελευταῖον Αἵμονος τοῦ Κρέοντος, κηρύσσει Κρέων τῷ τὸ αἴνιγμα λύσοντι καὶ τὴν βασιλείαν καὶ τὴν Λαΐου δώσειν γυναῖκα.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
βάσις: πόδια τηνικαῦτα: τότε καταβιβρώσκω: καταβροχθίζω
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το κείμενο.
2. μητρός, γυναικός, δίπουν, ὄρνιθος, Αἵμονος: Να γράψετε την κλητική
του ίδιου αριθμού.
3. κατέσχε, ἔπεμψε, ἀπαλλαγήσεσθαι, ἀπολομένων, δώσειν: Να γράψετε
τον ίδιο τύπο της αντίθετης φωνής.
4. μητρός, ὄρνιθος, Θηβαίοις, ἀπαλλαγήσεσθαι, τὸ τελευταῖον: Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τις λέξεις.
5. α. «Κρέoντος δὲ τοῦ Μενοικέως βασιλεύοντος», «Πολλῶν δὲ
ἀπολομένων»: Να μετατρέψετε τις μετοχές στις αντίστοιχες
δευτερεύουσες προτάσεις.
β. «οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας», «Ἔπεμψε γὰρ Ἥρα Σφίγγα»:
Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Όταν ήταν βασιλιάς ο Κρέοντας, ο γιος του Μενοικέα, μεγάλη συμφορά
βρήκε τη Θήβα. Έστειλε δηλαδή η Ήρα τη Σφίγγα, που είχε μητέρα την Έχιδνα και πατέρα τον Τυφώνα, και είχε πρόσωπο γυναίκας, στήθος όμως
και πόδια και ουρά λιονταριού και φτερά πουλιού. Και αφού έμαθε (ένα)
αίνιγμα από τις μούσες καθόταν στο βουνό Φίκιο και υπέβαλλε αυτό στους
Θηβαίους. Και το αίνιγμα ήταν: τι είναι εκείνο, που ενώ έχει μια φωνή,
γίνεται τετράποδο και δίποδο και τρίποδο; Και επειδή υπήρχε ένας χρησμός
στους Θηβαίους ότι τότε θα απαλλαγούν από τη Σφίγγα, όταν θα λύσουν το
αίνιγμα, αφού συγκεντρώνονταν γι’αυτόν το σκοπό πολλές φορές έψαχναν
να βρουν τι είναι το ερώτημα, και επειδή δεν (το) έβρισκαν, αφού άρπαζε
έναν τον καταβρόχθιζε. Επειδή λοιπόν χάθηκαν πολλοί, και στο τέλος ο
Αίμονας, ο γιος του Κρέοντα, ο Κρέοντας διακήρυξε ότι θα δώσει σ' αυτόν
που θα λύσει το αίνιγμα και τη βασιλεία και τη γυναίκα του Λάιου.
2. μητρός: μῆτερ
γυναικός: γύναι
δίπουν: δίπου
ὄρνιθος: ὄρνι
Αἵμονος: Αἷμον
3. κατέσχε: κατέσχετο
ἔπεμψε: ἐπέμψατο (παθ.: ἐπέμφθη)
ἀπαλλαγήσεσθαι: ἀπαλλάξειν
ἀπολομένων: ἀπωλεσάντων
δώσειν: δοθήσεσθαι
4. μητρός: γενική κατηγορηματική κτητική εξαρτώμενη από το συνδετικό ρ. ἦν
ὄρνιθος: γενική κτητική στο πτέρυγας
Θηβαίοις: δοτική προσωπική κτητική από τη μτχ. ὑπάρχοντος
ἀπαλλαγήσεσθαι: ειδικό απαρέμφατο, υποκείμενο στην έκφραση χρησμοῦ
ὑπάρχοντος
τὸ τελευταῖον: αιτιατική του χρόνου
5. α. «Κρέoντος δὲ τοῦ Μενοικέως βασιλεύοντος»: Η μετοχή βασιλεύοντος είναι
χρονική και θα αναλυθεί σε χρονική πρόταση: «Ὅτε δὲ Κρέων ὁ
Μενοικέως ἐβασίλευε». «Πολλῶν δὲ ἀπολομένων»: Η μετοχή
ἀπολομένων είναι αιτιολογική και θα αναλυθεί σε αιτιολογική πρόταση:
«Ἐπεὶ δὲ πολλοὶ ἀπώλοντο».
β. «οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας»: ὑπ’ οὐ μικρᾶς συμφορᾶς
κατέσχοντο Θῆβαι. «Ἔπεμψε γὰρ Ἥρα Σφίγγα»: Ἐπέμφθη γὰρ ὑφ’ Ἥρας Σφίγξ.
